Objawy i kryteria diagnostyczne AZS

Atopowe zapalenie skóry rozpoznaje się identyfikując kryteria diagnostyczne tego schorzenia zgodnie z podziałem zaproponowanym przez Hinifina i Rajkę. Wyróżnia się następujące kryteria duże (podstawowe):

1. nasilony świąd skóry,
2. typowe umiejscowienie zmian,
3. przewlekły i nawrotowy charakter,
4. atopia (alergia) u chorego lub członków rodziny.

Wśród kryteriów małych (dodatkowych) wyróżnia się:

1. suchość skóry,
2. podatność skóry na zakażenia zwłaszcza Staphylococcus aureus,
3. rogowacenie przymieszkowe,
4. rybia łuska (dziedziczna choroba związana z nadmiernym rogowaceniem naskórka),
5. biały dermografizm (nieprawidłowa reakcja skóry; w odpowiedzi na potarcie pojawiają się białe smugi, które utrzymują się około 15 min., po czym znikają bez śladu),
6. świąd podczas pocenia się,
7. łupież biały,
8. nietolerancja wełny,
9. wczesny początek choroby (szybkość pojawienia się objawów AZS koreluje z ciężkością przebiegu choroby i występowaniem powikłań),
10. zaostrzenie choroby po stresach,
11. zaćma,
12. objaw Dennie-Morgana (dodatkowy fałd skórny poniżej dolnej powieki),
13. przebarwienia powiek i skóry wokół oczu,
14. objaw Herthoga (przerzedzenie 1/3 dystalnej części brwi),
15. nawrotowe zapalenie spojówek,
16. dodatnie wyniki testów skórnych,
17. podwyższone stężenie IgE w surowicy,
18. zapalenie brodawek sutkowych,
19. zapalenie czerwieni wargowej,
20. pogrubienie fałdów szyi,
21. nietolerancja niektórych pokarmów.

Podstawą rozpoznawania jest stwierdzenie co najmniej 3 kryteriów dużych oraz 4 małych. Pomocne w ustaleniu rozpoznania i monitorowania rozwoju choroby są historia choroby, dane na temat chorób występujących rodzinnie i zdefiniowanie czynników wywołujących zaostrzenia atopowego zapalenia skóru u danego pacjenta. W tym celu przeprowadza się szczegółowy wywiad z chorym (lub, w przypadku dziecka, z jego rodzicami), wykonuje testy skórne i próby prowokacyjne z pokarmami oraz badania krwi w kierunku wykrycia swoistych IgE. Metody dobiera się w zależności od ciężkości i podejrzewanych czynników etiologicznych.

Biopsja skóry wykonywana jest w przypadku trudności w różnicowaniu zmian skórnych. Niekiedy patologiczne zmiany skóry w przebiegu AZS przypominają inne rodzaje wyprysków, szczególnie jeśli chorobie podstawowej towarzyszą inne schorzenia alergiczne, niedobory witamin lub ziarniniak grzybiasty.